Ο καλύτερος γνώστης της δομής και τοπογραφίας των μαστών είναι η ίδια η γυναίκα . Η ίδια η γυναίκα όταν κάνει μπάνιο ή πριν ξαπλώσει μπορεί και πρέπει να κάνει αυτοψηλάφηση μαστών σε ορθία θέση μπροστά στον καθρέπτη και εν συνεχεία σε κατακεκλιμένη στάση . Έτσι η ίδια μπορεί να γνωρίζει άριστα το σχήμα , το μέγεθος και το χρώμα των μαστών , με ένα απλό κοίταγμα στον καθρέπτη , καθώς επίσης με την ψηλάφηση στις μασχαλιαίες χώρες , στους μαστούς και στη θηλαία άλω μπορεί να αναγνωρίσει την ύπαρξη ενός ογκιδίου ≈ 1cm σκληρού ή μαλακού , επώδυνου ή ανώδυνου , κινητού ή προσκολλημένου. Έτσι μπορεί να αποτανθεί αμέσως στο γυναικολόγο της για κατευθυντήριες οδηγίες και περαιτέρω εξετάσεις καθότι είναι ειδικός.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να της έχει δείξει ο γυναικολόγος τον τρόπο της αυτοεξέτασης και ο έλεγχος να γίνεται μετά και όχι λίγες μέρες πριν την περίοδο , γιατί τότε οι μαστοί είναι υπό τάση.
Εκτός της αυτοψηλάφησης και της ψηλάφησης από το γυναικολόγο , υπάρχουν και απεικονιστικές μέθοδοι ελέγχου των μαστών,οι οποίες είναι:
α) Υπερηχογράφημα και 3D υπερηχογράφημα μαστών που μπορούν να κάνουν όλες οι γυναίκες, ανεξαρτήτου ηλικίας.
β) Μαστογραφία , η οποία γίνεται μετά την ηλικία των 35 – 40 ετών . Η πρώτη μαστογραφία φυλάσσεται «ως κόρη οφθαλμών» γιατί αποτελεί μέτρο σύγκρισης για τις επόμενες μαστογραφίες , οι οποίες ακολουθούν μία ανά έτος . Απαγορεύεται η εκτέλεση μαστογραφίας σε γυναίκες κάτω των 30 ετών γιατί ο μαστός είναι πλούσιος σε αδενικό ιστό , πράγμα που δυσκολεύει τη σωστή ανάγνωση της μαστογραφίας και ο μαζικός αδένας είναι πιο ευαίσθητος στην ακτινοβολία . Θα γίνει μαστογραφία σε γυναίκα ≤ 30 ετών όταν έχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό ή ύπαρξη ευρήματος που δεν μπορεί να αξιολογηθεί με το υπερηχογράφημα . Η μαστογραφία , καθώς και το υπερηχογράφημα , είναι ανώδυνες εξετάσεις.
γ) Ψηφιακή μαστογραφία , η οποία γίνεται από μαστογράφους νέας γενιάς , με μικρότερο ποσοστό ακτινοβολίας.